Αναπτύσσεται η γλωσσική επικοινωνία από τη βρεφική ηλικία; Τι έδειξε νέα μελέτη

Από την κοιλιά της μάνας τους ακόμα και σίγουρα όταν έρχονται στον κόσμο, τα μωρά «απορροφούν» πληροφορίες από το περιβάλλον και μαθαίνουν  γρήγορα μετά τη γέννηση τους πώς να αρχίσουν να επικοινωνούν μέσα από κλάματα, ήχους, γέλια και άλλα είδη «μωρουδιακής» ομιλίας.Διαμορφώνονται, όμως, οι μακροπρόθεσμες γλωσσικές δεξιότητες ενός παιδιού από τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο εγκέφαλός του κατά τη βρεφική ηλικία; Πόση από τη γλωσσική του ανάπτυξη επηρεάζεται από το περιβάλλον και την ανατροφή του; Εξετάζοντας δεκάδες παιδιά κατά τη διάρκεια πέντε ετών, μία ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Βοστώνης εξέτασε τη σχέση μεταξύ της δομής του εγκεφάλου των μωρών στη βρεφική ηλικία και της ικανότητάς τους να μαθαίνουν μια γλώσσα σε πολύ μικρή ηλικία καθώς και σε ποιο βαθμό το περιβάλλον παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου τους και της γλώσσας. Η νέα έρευνα διαπίστωσε ότι τα οργανωτικά «μονοπάτια» του εγκεφάλου μπορεί να θέσουν τα θεμέλια για τις ικανότητες εκμάθησης γλωσσών ήδη κατά το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού. Αυτά τα μονοπάτια είναι γνωστά ως λευκή ουσία και λειτουργούν ως σύνδεσμοι μεταξύ των δισεκατομμυρίων νευρώνων που είναι η γκρίζα (φαιά) ουσία. «Μια χρήσιμη αλληγορία που χρησιμοποιείται συχνά είναι ότι η λευκή ουσία είναι οι αυτοκινητόδρομοι και η γκρι ουσία οι προορισμοί», λέει η νευροεπιστήμονας και παθολόγος ομιλίας Jennifer Zuk, η οποία ηγήθηκε της μελέτης. Πρόσθεσε ότι όσο κάποιος κάνει ένα συγκεκριμένο έργο, όπως η εκμάθηση μιας γλώσσας, ενδυναμώνει τα «μονοπάτια» του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για αυτό το έργο επιτρέποντας στις πληροφορίες να ρέουν πιο αποτελεσματικά μέσω των «αυτοκινητοδρόμων». Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η λευκή ουσία αναπτύσσεται ταχύτερα μέσα στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής, σύμφωνα με την Zuk. Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και χρόνια ότι το περιβάλλον παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των γλωσσικών ικανοτήτων. Ακόμα παραμένει το ερώτημα  αν η φύση ή η καλλιέργεια (nature/nurture) είναι πιο κυρίαρχη στον προσδιορισμό της σύνθεσης της λευκής ουσίας και πόσο καλά ένα μωρό μαθαίνει να επικοινωνεί. Στη μελέτη η Zuk και οι συνεργάτες της αναζητούσαν απαντήσεις σε πολλές συγκεκριμένες ερωτήσεις όπως αν ο εγκέφαλος αναπτύσσεται παράλληλα με τη γλώσσα και σε ποιο βαθμό η δομή του εγκεφάλου στην πρώιμη βρεφική ηλικία προετοιμάζει τα παιδιά για επιτυχία στις γλωσσικές ικανότητες. Για να το διερευνήσει αυτό, η Ζuk και η ερευνήτρια και κυριότερη συγγραφέας της μελέτης Nadine Gaab συναντήθηκαν με 40 οικογένειες με μωρά για να τραβήξουν εικόνες του εγκεφάλου των βρεφών με μαγνητική τομογραφία (MRI) και να συλλέξουν δεδομένα για την ανάπτυξη της λευκή ουσίας.Ένα σημαντικό “μονοπάτι” λευκής ουσίας που οι ερευνητές εξέτασαν χρησιμοποιώντας τη μαγνητική τομογραφία συνδέει δύο περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την παραγωγή και την κατανόηση της γλώσσας.  Οι ερευνητές μέτρησαν την οργάνωση της λευκής ουσίας εξετάζοντας πόσο εύκολα το νερό διαχέεται στον ιστό (αυτό δείχνει την πυκνότητα του μονοπατιού), Πέντε χρόνια αργότερα, η Zuk και οι συνεργάτες της συναντήθηκαν ξανά με τα παιδιά και τις οικογένειές τους για να αξιολογήσουν τις γλωσσικές ικανότητες κάθε παιδιού. Οι αξιολογήσεις τους εξέτασαν το λεξιλόγιο, την ικανότητά τους να εντοπίζουν ήχους μέσα σε μεμονωμένες λέξεις και την ικανότητά τους να συνδυάζουν μεμονωμένους ήχους για να κατανοήσουν τη λέξη που δημιουργείται. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, τα παιδιά που γεννήθηκαν με υψηλότερες ενδείξεις οργάνωσης της λευκής ουσίας είχαν καλύτερες γλωσσικές δεξιότητες πέντε χρόνια αργότερα. «Ίσως οι ατομικές διαφορές στη λευκή ουσία που παρατηρήσαμε στη βρεφική ηλικία διαμορφώνονται από κάποιο συνδυασμό των γονιδίων  και του περιβάλλοντος», λέει η Zuk και προσθέτει «είναι όμως ενδιαφέρον να σκεφτούμε ποιοι συγκεκριμένοι παράγοντες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν στα παιδιά πιο αποτελεσματική οργάνωση της λευκής ουσίας από νωρίς».Παρόλο που τα ευρήματά τους υποδεικνύουν ότι η βάση για τη γλώσσα δημιουργείται στη βρεφική ηλικία, «η εμπειρία και η έκθεση στη γλώσσα πατούν πάνω σε αυτή τη βάση  για το τελικό αποτέλεσμα. Γιώτα Φλώρου Πηγή:sciencedaily.com Σεμινάρια Πρόσφατα Άρθρα